۱۳۸۹ مرداد ۲۱, پنجشنبه

سکينه محمدی و اشتباه گاردين

سکینه محمدی زنی است که که این روزها درباره او زیاد خبر منتشر می‌شود. شامگاه چهارشنبه 20 مرداد89 نیز او در تلویزیون دولتی ایران ظاهر شد و به مشارکت در قتل همسرش اعتراف کرد.

اکنون با پخش این اعترافات نگرانی‌ها درباره این زن افزایش یافته است.

همه می‌گویند که چه باید کرد. رسانه‌ها نیز در این مدت به طور گسترده خبرهای مربوط به سکینه محمدی را پوشش داده‌اند.

روزنامه بریتانیایی گاردین، شنبه ۷ اوت (۱۶ مرداد89) مصاحبه‌ای را منتشر کرد که در آن خانم محمدی گفته: «مقامات ایرانی درباره جرم او دروغ می گویند و می خواهند او را مخفیانه اعدام کنند.»

این روزنامه با انتشار این مصاحبه مرتکب دو اشتباه شده است:

اول- مخاطب با خواندن این مصاحبه با این پرسش روبرو می‌شود که این مصاحبه (هر چند با واسطه) چگونه با خانم سکینه محمدی انجام شده است. احتمال دارد این مصاحبه واقعی باشد اما این وظیفه رسانه است که به مخاطب اطمینان دهد که آنچه را می‌نویسد، صحت دارد. با این حال در مصاحبه‌ای که گاردین منتشر کرده، هیچ اطمینانی برای «صحت داشتن» آن به مخاطب داده نشده و به نظر می‌رسد برای انتشار این مصاحبه، اصل «فضای اجتماعی» بوده و نه «مخاطب».

مخالفان اعدام و مدافعان حقوق بشر شاید بگویند که جان یک انسان در خطر است و اکنون چه هنگامی است برای این انتقادات. اما رسانه‌ها قرار نیست که اعتبار خود را با انتشار خبرهای تایید نشده به خطر اندازند. جوهر اصلی روزنامه‌نگاری، اصل تایید صحت خبر است.

اما برای گاردین در انتشار این مصاحبه، بیش‌تر فضای اجتماعی مهم بوده تا خبررسانی مبتنی بر «دقت و بی‌طرفی».

یکی از اصول روزنامه نگاری اصل وفاداری به شهروندان است. گاردین می‌توانست نظرات این شهروند ایرانی را منتشر کند اما اطیمنان دهد که مصاحبه واقعی است تا هم مخاطب در اعتبار آن تردید نکند و هم راه برای «جعلی دانستن» آن بسته شود.

دوم- مساله تنها صحت داشتن مصاحبه نیست. آیا می‌توان هر مصاحبه‌ای را منتشر کرد؟ مصاحبه‌کننده فقط باید به فکر انتشار مصاحبه باشد و یا امنیت مصاحبه‌شونده هم مهم است؟

نمی‌توان به شهروندان وفادار بود اما جان آن‌ها را به خطر انداخت.

اگر حتی بپذیریم که این مصاحبه واقعی و معتبر است باز هم با یک پرسش دیگر روبرو هستیم. آیا انتشار این مصاحبه امنیت خانم محمدی را به خطر نیانداخته است؟

سردبیران گاردین باید از خود می‌پرسیدند که آیا انتشار این مصاحبه ، امنیت خانم محمدی را به خطر نمی‌اندازد.

به نظر می‌رسد که پس از انتشار این مصاحبه در روزنامه گاردین و بازانتشار آن در رسانه‌های دیگر، وضعیت سکینه محمدی پیچیده‌تر شده است. نمونه‌ای که می‌توان مثال زد پخش اعترافات خانم محمدی از تلویزیون ایران است. این فیلم به مخاطب می‌گوید که خانم محمدی مستحق مجازات است.

به طور آشکاری به نظر می‌رسد که انتشار مصاحبه در گاردین نه تنها هیچ کمکی به خانم محمدی نکرده بلکه جان این زن را با خطر بیشتری روبرو کرده است.

آیا گاردین راهی برای جبران اشتباهاتش دارد؟ برخی اشتباهات رسانه‌ای ممکن است به قیمت جان یک انسان تمام شود. اقدام گاردین نیز دقیقا جان یک انسان را با خطر بیشتری مواجه کرده است. سردبیران گاردین چه می توانند بکنند، شاید هیچ.

۲ نظر:

  1. درود خدا بر آیت الله العظمی سید علی محمد دستغیب

    پاسخحذف
  2. توی ایران یه مرجع شجاع و طرفدار جنبش سبز داریم اون هم آیت الله سید علی محمد دستغیب است.

    پاسخحذف